Dziś o tych ludziach już mało kto pamięta, ale przed 71 laty mieli bardzo ważne zadanie do wykonania. To od nich zależało, kiedy do Opola znów przyjadą regularne pociągi.
W 1945 roku niemieckie miasto przedzielała jeszcze linia frontu, a mimo to 13 lutego na stację wjechał pociąg z polskimi kolejarzami.
Ponad 30-osobowa grupa ochotników z Katowic pierwsze co musiała zrobić, to pochować pozostawione na dworcu ciała niemieckich żołnierzy. Potem zaczęło się mozolne naprawianie torów i rozjazdów, w czym pomagało kilka mieszkanek Nowej Wsi Królewskiej.
Praca w pobliżu frontu nie była bezpieczna. We wspomnieniach kolejarzy zachowała się informacja o wtargnięciu na obecną stację Opole Główne niewielkiego oddziału Niemców, który jednak szybko zniszczyli Rosjanie.
W tragicznym stanie był nie tylko dworzec główny, ale i Wagonownia w Groszowicach (na zdjęciu). Splądrowano wszystkie pomieszczenia, nie działała sieć wodociągowa i kanalizacyjna. Co gorsza nie było śladu po maszynach i urządzeniach, a kolejarze pierwszych narzędzi szukali po domach i mieszkaniach czy w opuszczonych pociągach.
Najpierw udało się naprawić urządzenia zaopatrujące parowozy w wodę, a potem usunięto również awarię sieci wodociągowej w Nowej Wsi Królewskiej, dzięki czemu mieszkańcy NWK i Groszowic ponownie mieli wodę.
Wtedy do polskich kolejarzy dołączyło też kilku opolan, którzy pracowali dla niemieckich kolei.
- I to oni pomogli np. odnaleźć schowane w głębokiej piwnicy transformatory, dzięki którym mogliśmy oświetlić dworzec główny i skończyć z lampami naftowymi – wspominał po latach Bronisław Treutz, który był w grupie pionierów.
Przypadek transformatorów jest o tyle znaczący, że gdyby ich nie schowano, to najpewniej Rosjanie wywieźliby je na wschód. Tak stało się z wieloma urządzeniami na stacji towarowej, czy w wagonowni w Groszowicach.
Na koniec – bo dopiero w sierpniu 1945 roku – zaczęto uruchamiać Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (obecnie spółka Wagon Opole), ale także w tym przypadku poniemieckie zakłady były kompletnie zdewastowane.
Ludzie, którzy przyjechali wtedy do Opola, obecnie są zapomniani. Dlatego przypominam nazwiska, jakie pojawiły się w pamiątkowej publikacji w 1965 roku.
Kolejarskimi pionierami byli m.in. Piotr Hudała, Paweł Ibrom, Karol Pawełczyk, Antoni Czudaj, Pius Pawleta, Gertruda Nogosek, Paweł Loga, Jan Pietrucha, Wicenty Termin, Józef Woszek, Paweł Schulz, Jan Michalski, Ludwik Podleska, Józef Iwanek, Franciszek Malajka oraz Piotr Łebek.
Wiem, że co najmniej w kilku przypadkach nadal żyją potomkowie tych osób. Zapraszam do kontaktu, jeśli ktoś chciałby się podzielić wspomnieniami lub zdjęciami.